Śliwa tarnina
Prunus spinosa
Śliwa tarnina rośnie powszechnie w całej Europie oraz na Kaukazie, w Azji Mniejszej i Centralnej. Należy do rodziny różowatych.
Tarnina to najczęściej krzew o luźnym pokroju lub niewielkie drzewko, osiągające do 3 metrów wysokości. Pędy porośnięte są przez eliptyczne, 4-5 cm liście o piłkowanych brzegach, oraz cienkie, długie ciernie. Wczesną wiosną, od marca do maja, krzew obsypuje się białymi, miododajnymi kwiatami. Dzięki tym kwiatom tarnina to doskonała roślina miododajna lubiana przez pszczoły i motyle. Kwiaty tarniny pojawiają się na krzewie jeszcze przed rozwinięciem się liści. Granatowe, kuliste owoce, przypominające borówki, dojrzewają jesienią. Pozostają na pędach stanowiąc pokarm dla ptaków. Niewielkie owoce śliwy tarniny, zwane też ciarką, są cierpkie i kwaśne. Po ich przemrożeniu zmniejsza się zawartość garbników i kwasów. Stają się w tedy smaczniejsze i nadają się na przetwory. Najczęściej jednak śliwa tarnina sadzona jest jako nieformalny żywopłot. Pokryte kolcami krzewy są gęsto rozgałęzione i posiadają liczne odrosty korzeniowe. Zwarte zarośla stanowią dobrą alternatywę dla parkanu. Sadząc tarninę rośliny z przeznaczeniem na żywopłot umieszczamy 4-5 sadzonek na m². Tarnina rozprzestrzenia się bardzo szybko przez odrosty i pełzające korzenie, dlatego bywa często wykorzystywana do obsadzania skarp, jako roślina umacniająca. Jej zarośla stanowią schronienie dla wielu gatunków ptaków.
Tarnina jest mało wymagającym gatunkiem. Lubi podłoża zasadowe i dość żyzne. Poza tym może rosnąć na każdym stanowisku, byle miała wystarczająco dużo słońca. Najlepiej czuje się w pełnym słońcu oraz półcieniu. Jest gatunkiem mrozoodpornym (zaliczana do strefy mrozoodporności roślin 4), więc przetrwa zimę bez stosowania osłon. Tarniny nie wymagają podlewania ani nawożenia. Owoce tarniny zbieramy po pierwszych przymrozkach. Możemy też zebrać je wcześniej, a przed wykorzystaniem przemrozić w zamrażalniku przez 1-2 dni. Zbiory kwiatów tarniny przeprowadza się jeszcze przed pojawieniem się liści. Najlepiej jest wybrać dzień suchy, ciepły i słoneczny. Pozyskane kwiaty suszymy rozłożone na słońcu, aż przybiorą barwę kremową. Przechowujemy w zamkniętych naczyniach, chroniąc przed wilgocią. Śliwa tarnina do dobrego wzrostu nie wymaga cięcia ale jeśli już na przycinanie się zdecydujemy, to tarnina znosi je bardzo dobrze. Krzew ten mocno się rozgałęzia, można więc regulować kształt korony, tak by nie wymknął się spod kontroli. W przypadku tarnin sadzonych na żywopłot cięcie będzie wręcz konieczne. Najlepszy termin przycinania tarniny to końcówka zimy i przedwiośnie (od lutego do marca) w okresach, gdy nie ma dużych mrozów. Krzewy można też przycinać pod koniec lata i jesienią. Nigdy natomiast nie przycinajmy tarniny w okresie gniazdowania ptaków, gdyż roślina ta jest bardzo chętnie przez nie zasiedlana i stanowi idealne wręcz schronienie. Aby przerzedzić starsze, zaniedbane tarniny, usuwa się najstarsze pędy tuż przy ziemi. Wycinamy też gałązki nadmiernie zagęszczające krzew, krzyżujące się ze sobą oraz wszystkie uszkodzone i uschnięte.
Opakowanie zawiera 5 szt. nasion
DODATKOWE WIADOMOŚCI
- Historia uprawy śliwy sięga starożytności - była ona hodowana przez Greków, Rzymian, Persów i Syryjczyków. W Polsce pierwszych Piastów śliwa tarnina stanowiła istotny składnik diety i roślinnych medykamentów.
- Tarnina znalazła swoje miejsce w podaniach ludowych i przesądach. Krzewami tarniny obsadzano groby samobójców, gdyż wierzono, że dzięki temu nie będą mogli wydobyć się z ziemi i straszyć ludzi. Dziś rosnące dziko tarniny spotykane są na poboczach dróg, w zagajnikach i na obrzeżach lasów.
- Z owoców przygotowuje się z dżemy, konfitury, soki oraz nalewki i wino. Zawierają dużo węglowodanów, kwasy organiczne, witaminy, przeciwutleniacze, związki mineralne, pektyny i garbniki. Owoce tarniny zastosowanie znalazły w fitoterapii - działają antybakteryjnie i przeciwzapalnie. Są niskokaloryczne, wspomagają leczenie chorób żołądka i jelit.
- Nie należy spożywać pestek śliwy tarniny. Pestki owoców tarniny są silnie trujące dla człowieka, gdyż zawierają kwas pruski (cyjanowodór). Już niewielka ich ilość jest trująca, a spożyte w dużej ilości mogą prowadzić nawet do śmierci. Nie należy ich przede wszystkim rozgryzać. Przypadkowo połknięte w całości nie są aż tak groźne.
- Również kwiaty tarniny znalazły zastosowanie w medycynie. Zawierają flawonoidy, m.in. kwercetynę i kemferol, a ponadto cukry i sole mineralne. Napar z kwiatów łagodzi stany zapalne dróg moczowych i nerek. Działa oczyszczająco i przeczyszczająco. Ściągające działanie naparu wykorzystywane jest w hamowaniu krwotoków.
- Podczas cięcia śliwy tarniny należy uważać na długie ciernie, które mogą pokaleczyć nasze dłonie. Obowiązkowo należy ubrać rękawice ochronne. Do cięcia używamy pił ogrodniczych i sekatorów dwuramiennych, które poradzą sobie z twardymi pędami tarniny.
- Owoce tarniny, podobnie jak owoce borówki czernicy (czarnej jagody), mają działanie przeciwbiegunkowe. To za sprawą zawartych w nich garbników, które, po zetknięciu się z błoną śluzową jelit, tworzą nieprzepuszczalną błonkę, a co za tym idzie - chronią je przed substancjami wywołującymi biegunki. Dodatkowo spowalniają ruchy robaczkowe jelit oraz wykazują działanie przeciwzapalne i antybakteryjne.
- Kora tarniny wykazuje właściwości ściągające i przeciwzapalne. Przestudzony odwar z kory nadaje się do płukania ust, jamy ustnej czy dziąseł w stanach zapalnych.
- Związki flawonowe zawarte w tarninie (przede wszystkim antocyjany) obniżają ciśnienie krwi, stężenie triglicerydów i "złego" cholesterolu LDL. Dodatkowo podwyższają stężenie "dobrego" cholesterolu HDL, uszczelniają naczynia włosowate i ograniczają tworzenie się zakrzepów w naczyniach krwionośnych. W związku z tym spożywanie owoców tarniny zapobiega tworzeniu się miażdżycy, a co za tym idzie - rozwojowi chorób, takich jak choroba niedokrwienna serca, udar mózgu czy zawał serca.
|
|
