Szakłak pospolity
Rhamnus cathartica
Szakłak pospolity to gatunek krzewu lub drzewa należący do rodziny szakłakowatych. Występuje w Europie, Zachodniej Azji i Afryce Północnej. W Polsce jest pospolity na całym niżu, na pogórzu występuje rzadziej.
Krzew ten osiąga wysokość do 6 m. Ma gęste gałęzie z cierniami w rozgałęzieniach pędów, czym różni się od podobnego gatunku kruszyny pospolitej, nie posiadającej cierni. Liście są eliptyczno-jajowate, zaostrzone, o długości 3–6 cm, przy szerokości 1,5–3 cm, z zaokrągloną podstawą, brzegiem równo piłkowane, delikatnie, krótko owłosione. Ogonki o długości ok. 1,5 cm, odstające i owłosione. Nerwy boczne mają zagięte ku szczytowi blaszki. Pączki wydłużone, spiczaste, przylegające do gałązek, brunatnoczerwone. Kwiaty są drobne i niepozorne, żółtawozielone, wyrastają w pęczkach z kątów liści. Są 4-krotne, przedprątne, rozdzielnopłciowe lub obupłciowe.
Owoce tego gatunku to pestkowce o średnicy 6-8 mm. Początkowo są one zielone, potem robią się czerwonawe, a gdy w pełni dojrzeją stają się czarne. Szakłak podobnie jak kruszyna zawiera związki antranoidowe, będące pochodnymi emodyny, które m.in. odpowiadają za jego właściwości lecznicze. Nie produkuje ich jednak po to, by pomagać człowiekowi przy zaparciach. Emodyna jest wtórnym metabolitem, który podrażniając układ pokarmowy roślinożerców, chroni liście, owoce czy korę przed zjedzeniem. Związek ten ma też efekt allelopatyczny, ogranicza wzrost pobliskich roślin, zapewniając szakłakowi większy dostęp do światła i zasobów glebowych. Ze względu na podobne owoce, liście oraz pokrój, szakłaka pospolitego można łatwo pomylić z kruszyną pospolitą. Oba gatunki to niewielkie drzewa lub krzewy o jajowatych liściach i czarnych, nieco większych od ziarna grochu, owocach. Łatwo jednak odróżnić szakłaka po cierniach, które często występują w rozwidleniach i na końcach gałązek. Kruszyna takowych cierni nie posiada. Innymi cechami odróżniającymi szakłaka od kruszyny są m.in. pokryte łuskami pączki (kruszyna ma nagie), piłkowane brzegi liści (kruszyna ma całobrzegie), 4-krotne kwiaty (kruszyna ma 5-krotne). Szakłaki najlepiej rosną w słońcu lub częściowym cieniu i w żyznej glebie.
Opakowanie zawiera 5 szt. nasion
DODATKOWE WIADOMOŚCI
- W ziołolecznictwie stosuje się owoc szakłaku jako środek przeciw-artretyczny, moczo- i żółciopędny, ale przede wszystkim, działa on silnie przeczyszczająco, co dało jego nazwę gatunkową, z greckiego καθαίρειν (czytaj kathaírein), to oczyszczanie.
- Ptaki chętnie zjadają owoce, ale dla ludzi są one trujące, mogą wywoływać wymioty, biegunkę i bóle brzucha.
- Z różnych części szakłaku otrzymywano barwniki koloru zielonego, żółtego, czerwonego lub ciemnno-purpurowego.
|
|
