Kruszyna pospolita
Rhamnus frangula
Kruszyna pospolita to gatunek należący do rodziny szakłakowatych. Ze względu na niewielkie wymagania kruszyna jest szeroko rozpowszechniona na świecie. Występuje w lasach Afryki Północnej, Europy i północnych Chin. W stanie naturalnym kruszynę pospolitą można spotkać w lasach, zaroślach i na wilgotnych łąkach.
W stanie naturalnym kruszyna pospolita to okazały krzew lub drzewo dorastające do 7 m wysokości. Ma brunatną, ciemną i gładką korę, która po uszkodzeniu wydziela nieprzyjemny zapach. Kruszyna swoją nazwę zawdzięcza delikatnym i kruchym pędom. Jajowate, matowe liście kruszyny pospolitej układają się na pędzie skrętolegle. Wierzchołek liścia jest zaostrzony, a blaszka wygięta do góry. Wyrastające w kątach liści drobne kwiaty kruszyny zebrane są w pęczki i pojawiają się w kwietniu. Kwitnienie trwa do lipca. Krzewy kruszyny to doskonałe rośliny miododajne, cenione przez pszczelarzy.
Owoce kruszyny pospolitej to toksyczne pestkowce, które zjedzone w większej ilości (powyżej 20 owoców dla osoby dorosłej) wywołują torsje i biegunkę. Owoc zawiera 2-3 małe, ciemne nasiona. Pestkowce dojrzewają nierównomiernie i na jednej roślinie można dostrzec owoce w różnych kolorach: zielone, czerwone i fioletowe. Często w tym samych czasie na jednym krzewie dostrzec można zarówno kwiaty, jak i owoce. Owoce stanowią przysmak ptaków i za ich pomocą najczęściej się rozsiewają. Kruszyna pospolita zastosowanie w ogrodnictwie ma niewielkie. Dobrze prezentuje się w nieformalnych ogrodach wiejskich lub leśnych. Ładnie komponuje się z takimi gatunkami jak: żurawina, czarny bez, jesion wyniosły, głóg, brzoza brodawkowata, czereśnia ptasia oraz karłowymi odmianami iglaków, takimi jak: tuja, jałowiec i jodła. Uprawa kruszyny pospolitej nie sprawia żadnych problemów. Roślina ta szybko rośnie i udaje się prawie na każdym podłożu. Najlepiej rośnie na glebach ubogich w składniki pokarmowe, wilgotnych i kwaśnych. Preferuje stanowisko słoneczne lub półcieniste i osłonięte od wiatru. Krzewy kruszyny są całkowicie mrozoodporne (strefa mrozoodporności roślin 3) i bez problemu wytrzymują nawet ostre, mroźne zimy. Wymagania kruszyny pospolitej są naprawdę niewielkie. Krzew ten nie potrzebuje nawożenia, osłony przed zimnem, ani cięcia. Rozmnażanie krzewów kruszyny wykonuje się z nasion. Zebrane w sierpniu świeże nasiona kruszyny pospolitej najlepiej wysiewać jesienią do zimnego inspektu lub szklarni. Wymagają wówczas okresu stratyfikacji, czyli przechłodzenia (w temperaturze 5°C). Można je też wysiać bezpośrednio do gruntu. Jeśli nie mamy nasion świeżych, tylko już wysuszone, najpierw przez 1-2 miesiące musimy je przechłodzić. Wysiewamy je jak najwcześniej wiosną do zimnego inspektu lub nieogrzewanej szklarni. Gdy siewki wytworzą 1 lub 2 liście właściwe, przesadzamy je do pojedynczych doniczek. Młode rośliny można sadzić na miejsce stałe wiosną lub latem następnego roku.
Opakowanie zawiera 5 szt. nasion
DODATKOWE WIADOMOŚCI
- W Polsce kruszyna jest szeroko rozpowszechniona w całym kraju. Przez krótki okres czasu, w latach 2012 do 2014, była objęta częściową ochroną. Właściwości lecznicze kruszyny pospolitej doprowadziły do zbyt intensywnego pozyskiwania surowca i masowego niszczenia roślin.
- Doceniane są przede wszystkim właściwości lecznicze kruszyny pospolitej. Do celów leczniczych zbierana jest głównie kora kruszyny. Zawiera ona substancje gorzkie, alkaloidy, glikozydy, garbniki, skrobię, cukry, kwas askorbinowy, olej tłuszczowy i sole mineralne. Wyciągi i napary z kory kruszyny mają działanie: przeczyszczające, żółciopędne, bakteriobójcze, rozkurczowe, przeciwpasożytnicze, przeciwzapalne, moczopędne. Odwar z kory kruszyny ma zastosowanie w zaparciach, zaburzeniach trawiennych, słabym wydzielaniu żółci, niewydolności krążenia, chorobach pęcherza moczowego, nerek i prostaty. Korę kruszyny pospolitej zbiera się wczesną wiosną w okresie ruchu soków, z uprzednio ściętych młodych pędów i gałązek. W tym czasie kora dobrze schodzi z drewna. Surowiec można pozyskiwać w stanie naturalnym w miejscach wyrębów i przecinek prowadzonych przez administrację leśną lub po uzgodnieniu z zarządcą terenu.
- Świeża kora kruszyny nie nadaje się do użytkowania, gdyż wywoła zatrucie, bóle brzucha i wymioty. Zanim będzie można ją wykorzystać, najpierw musi zostać wysuszona. W trakcie procesu suszenia traci swoje szkodliwe właściwości. Dobrze wysuszona kora kruszyny powinna się łatwo łamać. Swoje lecznicze właściwości zachowuje wówczas przez kilka lat. Kora kruszyny suszona w temperaturze pokojowej jeszcze przez rok nie będzie mogła być stosowana. Możemy skrócić czas oczekiwania, jeśli wysuszymy ją przez 2 godziny w temperaturze 100°C (w suszarni ogrzewanej). W takim przypadku możemy ją wykorzystywać od razu po wysuszeniu. Aby przygotować napar z kory kruszyny łyżeczkę rozdrobnionej kory wsypujemy do garnka, zalewamy szklanką wody i grzejemy na wolnym ogniu przez 15 minut. Pijemy 0,5 szklanki napoju wieczorem jako środek przeczyszczający.
|
|
