Lipa szerokolistna
Tilia platyphyllos
Lipa szerokolistna to długowieczne drzewo liściaste (może rosnąć nawet 1000 lat) należące do rodziny ślazowatych (Malvaceae), dawniej zaliczane do rodziny lipowatych (Tiliaceae). Na naturalnych stanowiskach można ją spotkać w środkowej i południowej Europie oraz w Turcji, również w Polsce, gdzie dziko rośnie na południowym Niżu, Wyżynie Małopolskiej, w Górach Świętokrzyskich i na Podhalu (do 800 m n.p.m.), rzadziej w niższych położeniach górskich, głownie w lasach liściastych i zaroślach (często w połączeniu z klonami).
Lipa szerokolistna jest dużym drzewem, dorastającym do 40 m wysokości, o gęstej, rozłożystej koronie i stosunkowo krótkim pniu, w starszym wieku bardzo szerokim (do 16 m obwodu i 5 m średnicy), często z licznymi odrostami u podstawy i szarobrązową lekko spękana korą (mniej i płycej spękaną niż u lipy drobnolistnej). Młode przyrosty często owłosione. Pąki z 2-3 łuskami, owłosione na wierzchołkach, za młodu owłosienie może występować na całej ich powierzchni. System korzeniowy lip jest silny i dobrze rozwinięty, dzięki czemu przesadzanie drzew (nawet starszych) z bryła ziemi jest stosunkowo niekłopotliwe, a procent przyjęć jest dość wysoki. Lipy dobrze znoszą również cięcie, strzyżenie i formowanie. Po cięciu silnie odrastają, a ścięte drzewa tworzą formy wielopniowe. Liście lipy duże są duże - mają od 6 do 12 cm długości, skrętolegle ułożone na pędach, sercowate, często niesymetryczne u nasady, o piłkowanych i nieco opuszczonych brzegach blaszek liściowych. Obustronnie zielone (żółte jesienią), owłosione w różnym stopniu odstającymi, pojedynczymi włoskami (niekiedy bardzo gęsto i miękko, obustronnie, łącznie z ogonkami). Głównie na nerwach, od spodu można zaobserwować kępki białych włosków. Cechą charakterystyczną są dobrze widoczne (szczególnie na spodniej stronie blaszki liściowej), niemalże równolegle rozmieszczone względem siebie nerwy 3 rzędu.
Kwiaty lipy są obupłciowe, pięciokrotne. Zarówno płatki korony . jak i działki kielicha żółtawe lub białawe. Kwiaty zebrane po 3-6 (najmniej spośród lip) w zwisające pionowo wierzchotki, wyposażone w języczkowatą szeroko-lancetowata, całobrzegą, siateczkowato unerwioną podsadkę, przyrośniętą do osi kwiatostanu. Okres kwitnienia przypada na przełom czerwca i lipca (najwcześniej spośród lip). Kwiaty, o intensywnym, słodkim zapachu wabią masowo owady zapylające, a długa obecność nektaru sprawa, że drzewa te są niezwykle cennym pożytkiem pszczelim. Pręciki są dłuższe od płatków, co dodatkowo ułatwia owadom zbieranie pyłku. Po zapyleniu kwiatów i zapłodnieniu, na przełomie września i października zawiązują się grubościenne, buławkowate lub niemalże kuliste owoce - orzeszki, o średnicy 8-10 mm, pokryte silnie kutnerem i opatrzone skrzydełkiem. W swym wnętrzu zawierają 1-3 nasiona. Lipa szerokolistna najlepiej rośnie na żyznych, świeżych, niezbyt suchych, choć przeciętnych glebach. Lubi słońce, znosi półcień. Jest gatunkiem ciepłolubnym, choć odpornym na mróz. Gatunek ten jest dość wrażliwy na zasolenie podłoża oraz suche i zanieczyszczone powietrze. W takich warunkach lipa szerokolistna staje się podatna na ataki szkodników, głównie przędziorków, mszyc i szpecieli, które mogą ja atakować w szczególnie suche, upalne lata. W wyniku ich żerowania liście lipy zasychają i opadają nawet już pod koniec lata. Dodatkowo, po ataku mszyc, na liściach mogą się rozwijać grzyby sadzawkowe, tworząc na nich czarny nalot.
Opakowanie zawiera 5 szt. nasion
DODATKOWE WIADOMOŚCI
- Lipa szerokolistna to doskonała roślina ozdobna, polecana do dużych ogrodów, szczególnie wartościowa w dużych założeniach naturalistycznych i zadrzewieniach w otwartym krajobrazie. W miastach doskonała do większych zespołów zieleni np. parków czy zieleńców, jako soliter lub drzewo alejowe. Nieodpowiednia do sadzenia przy ulicach i na terenach o wysokim poziomie zanieczyszczeń.
- Lipie przypisuje się wiele właściwości prozdrowotnych. Ziołolecznictwo, które używa suszonych kwiatostanów, wykorzystuje ich działanie przeciwzapalne i napotne. Dzięki takiemu oddziaływaniu lipa może być środkiem pomocniczym przy przeziębieniach, stanach gorączkowych i grypie. Zielarze twierdzą także, że kwiat lipy jest dobry na kaszel i stosują go jako środek wykrztuśny. Napary z lipy są polecane również w stanach pobudzenia nerwowego - jako środek uspokajający, wzmacniający, odprężający i pomagający zasnąć. Ponadto herbatki lipowe mogą wspomagać pracę układu pokarmowego, ponieważ działają rozkurczowo, wzmacniają żołądek i pracę jelit.
- Na co dzień korzystamy przede wszystkim z naparów z lipy - czystych herbatek lipowych oraz mieszanek na bazie lipy, które mają wspomagać nasz organizm (choć oczywiście można dobrą herbatę lipową z miodem i cytryną uznać za czystą przyjemność, odrzucając pragmatyzm domowego samolecznictwa). Jeśli dobrze poszukać, można znaleźć również typowo kulinarne zastosowania kwiatów lipy. Ich silne olejki eteryczne pozwalają aromatyzować słodycze i alkohole. A miodu lipowego używa się jako dodatek nie tylko do herbaty czy innych napojów, ale również do ciast, a nawet mięsa.
|
|
